POLSA: Stan paraliżu. Redukcje etatów w toku.

Polska Agencja Kosmiczna straciła możliwość współpracy z partnerami, postępują redukcje zatrudnienia wykwalifikowanych specjalistów, występuje zastój organizacyjny i komunikacyjny, a przedsięwzięcie IGNIS było przygotowane nieprofesjonalnie – to część oskarżeń znajdujących się w anonimowym piśmie wysłanym do redakcji. MRiT deklaruje, że analizuje te doniesienia.

Pismo na temat sytuacji w POLSA wpłynęło w czwartkowy wieczór do skrzynek pocztowych niektórych dziennikarzy zajmujących się problematyką kosmiczną. Jego kompletną zawartość udostępnił publicznie na Facebooku popularyzator astronomii, twórca bloga „Z głową w gwiazdach” Karol Wójcicki.

Resort zawsze wnikliwie analizuje wszelkie sygnały, w tym wpływające zażalenia, dotyczące podmiotów nadzorowanych – zapewniło w piątek Ministerstwo Rozwoju i Technologii w odpowiedzi na zapytania PAP.

Autorzy pisma przypomnieli, że w marcu bieżącego roku z funkcji szefa POLSA odwołano prof. dr. hab. Grzegorza Wrochnę, a w kwietniu ustanowiono na to stanowisko dr Martę Wachowicz – według autorów nieposiadającą doświadczenia w zarządzaniu dużymi instytucjami oraz administrowaniu projektami międzynarodowymi.

W odniesieniu do mianowania nowej prezes MRiT podało, że nominacja jej osoby odbyła się zgodnie z postanowieniami ustawy o POLSA – spośród ludzi wyłonionych w procesie otwartego i konkurencyjnego naboru. „Ustanowienie następuje po uzyskaniu opinii Rady Agencji, Ministra Obrony Narodowej oraz ministra właściwego do spraw nauki i szkolnictwa wyższego. Rada Agencji, Minister Obrony Narodowej oraz minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki wyrazili pozytywną opinię o dr Marcie Ewie Wachowicz” – zaakcentował resort rozwoju.

Wśród wielu zarzutów wobec Ministerstwa Rozwoju i Technologii, które sprawuje nadzór nad POLSA i które podjęło decyzję o zmianie szefa, znajdują się m.in. zwolnienia doświadczonych pracowników POLSA w istotnym okresie – przygotowań do misji IGNIS z udziałem Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego oraz do nadchodzącej Rady Ministerialnej Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), która będzie dotyczyć m.in. rozdziału składki Polski na programy ESA w latach 2026-2028.

Jak wskazano w piśmie, rzeczniczka POLSA Agnieszka Gapys została zwolniona dwa tygodnie przed planowanym startem misji Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, a w ostatnich dniach zwolniono także ze skutkiem natychmiastowym kierującą misją IGNIS z ramienia POLSA dr Aleksandrę Bukałę. Dr Bukała, dyrektor Departamentu Strategii i Współpracy Międzynarodowej POLSA, przewodziła też trwającej do 19 grudnia trasie „IGNIS – Polska sięga gwiazd” Uznańskiego-Wiśniewskiego. Jak zaznaczyli sygnaliści, ta decyzja „pozostawia bezmyślnie” debriefing (podsumowanie – przyp. PAP) misji i upowszechnianie jej rezultatów bez osoby odpowiedzialnej. Wobec braku aktywności POLSA „post-flight tour” (z ang. trasę po locie – przyp. PAP), czyli spotkania polskiego astronauty m.in. ze studentami i uczniami, miało w końcu zainicjować Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Autorzy listu podkreślają też, że realizowana przez POLSA komunikacja i promocja misji polskiego astronauty została zredukowana do minimum, co zaprzepaściło szansę na wykorzystanie tego zdarzenia do umocnienia pozycji Polski na europejskim i światowym rynku kosmicznym.

W liście wyszczególniono również m.in. brak zdolności POLSA „w zakresie współpracy z kimkolwiek”, w tym niepodpisanie umowy o współpracy polsko-japońskiej. Z kolei nieobecność polskiej delegacji na spotkaniu sygnatariuszy Artemis Accords podczas Międzynarodowego Kongresu Astronautycznego (IAC) w Sydney miała doprowadzić „do faktycznego wycofania Polski z międzynarodowego dialogu dotyczącego rozwoju technologii kosmicznych”.

Artemis Accords to seria porozumień pomiędzy rządem Stanów Zjednoczonych a innymi państwami, doprecyzowujących standardy pokojowej, cywilnej eksploracji oraz eksploatacji przestrzeni kosmicznej.

Według autorów listu Uznański-Wiśniewski z powodu POLSA nie udał się na kongres do Australii, pomimo że w wydarzeniu brali udział wszyscy pozostali uczestnicy misji AX-4.

W środowisku naukowym, przemysłowym i popularyzatorskim wzrasta przeświadczenie o niedostatku kompetencji obecnego kierownictwa POLSA, braku możliwości podejmowania decyzji oraz lekceważącym nastawieniu do przedstawicieli sektora – napisano.

Dodali, że prezes POLSA dr Marta Wachowicz ociąga się ze spotkaniami, anuluje je albo pojawia się na nich nieprzygotowana, a niemal każdą decyzję konsultuje z resortem, co prowadzi do paraliżu organizacyjnego.

Autorzy listu do dziennikarzy zarzucają także obecnej prezes POLSA, że „aktywnie blokowała” propozycje przedstawicieli polskiego sektora kosmicznego (zrzeszonych m.in. w Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego) zorganizowania cyklu otwartych spotkań z udziałem polskiego astronauty we wszystkich miastach wojewódzkich.

„Środowisko naukowe, przemysłowe i edukacyjne jednomyślnie ocenia, że obecne kierownictwo Polskiej Agencji Kosmicznej cechuje się brakiem kompetencji, popełnia kardynalne błędy i bagatelizuje głos sektora. (…) Obecna sytuacja jest odbierana jako poważne niebezpieczeństwo dla rozwoju polskiego sektora kosmicznego i zmarnowanie dorobku ostatnich lat” – podsumowali autorzy listu.

O ustosunkowanie się do zawartych w liście zarzutów PAP poprosiła także Polską Agencję Kosmiczną. Do czasu publikacji depeszy nie uzyskaliśmy odpowiedzi.

Anna Bugajska (PAP)

abu/ bar/ mhr/

Źródło