Dziwaczna rosyjska sztuczna inteligencja: eksperci wyśmiewają model Kremla

Rosja promuje swoją główną inicjatywę LLM, GigaChat MAX, jako istotny element swojej krajowej strategii AI. Jednak specjaliści od AI poinformowali BI, że model jest „przeciętny” i pozostaje w tyle za swoimi amerykańskimi i chińskimi odpowiednikami. Ważne jest, aby zauważyć, że pomimo zakłóceń w rozwoju technologii komercyjnych w kraju Władimira Putina z powodu wojny na Ukrainie, Moskwa nadal rozwija wojskową AI, zwłaszcza że często odwołuje się do tego wysiłku.

Stany Zjednoczone i Chiny są na czele wyścigu AI, a Rosja stara się dogonić. Prezydent Władimir Putin obiecał, że kraj będzie konkurował na globalnej scenie AI i prześcignie technologie stworzone w Chinach i USA. Jednak jego flagowy model językowy, GigaChat MAX, nie jest nawet najlepszym wykonawcą w rosyjskiej komunikacji.

W rosyjskojęzycznej wersji LLM Arena, witryny, która pozwala użytkownikom porównywać i oceniać różne modele AI, GigaChat MAX zajmuje ósme miejsce, pozostając w tyle za kilkoma wersjami Claude, DeepSeek i ChatGPT. YandexGPT 4 Pro, stworzony przez rosyjską firmę Yandex, wypada jeszcze gorzej, zajmując 18. miejsce.

W rankingu anglojęzycznym żadna z rosyjskich modelek nie pojawiła się na liście ponad 170 programów LLM.

GigaChat MAX to dzieło państwowego Sberbanku. Kiedy w listopadzie 2023 r. zaprezentowano jego najnowszą wersję, główny twórca modelu, Jewgienij Kosaryow, stwierdził na LinkedIn, że jego jakość jest „porównywalna z GPT-4o zarówno w języku rosyjskim, jak i angielskim”.

Jednak eksperci, z którymi konsultował się Business Insider, nie zgadzają się. Pomimo skupienia Putina na rozwoju AI jako kluczowym aspekcie rosyjskiej polityki zagranicznej, GigaChat MAX jest o kilka miesięcy w tyle za modelami z USA i Chin. Konflikt na Ukrainie pogłębił niedobory kadrowe i utrudnił postęp tej technologii.

Przedstawiciele GigaChat MAX i Yandex nie odpowiedzieli na prośbę Business Insider o komentarz.

GigaChat MAX nie wyróżnia się

– GigaChat MAX, najnowocześniejszy rosyjski LLM, na chwilę obecną niczym szczególnym się nie wyróżnia – stwierdza Łukasz Olejnik, starszy badacz ds. cyberbezpieczeństwa w King’s College London.

Podkreśla, że rosyjskie modele uzyskują znacznie niższe wyniki niż wiodące rozwiązania z Ameryki i Chin w porównawczych ocenach skuteczności AI. „ Nie przewyższają żadnego z najbardziej zaawansowanych modeli i nie wprowadzają żadnych istotnych innowacji ” – dodaje.

Ben Dubow, starszy analityk w European Policy Analysis Center i dyrektor ds. technologii w Omelas, podkreśla kilka ograniczeń GigaChat MAX. Podczas gdy program ten dobrze radzi sobie z matematyką, ma on znaczne trudności w rosyjskim w porównaniu z modelami zachodnimi i chińskimi. W styczniu zauważył w The Moscow Times, że amerykańscy LLM wyprzedzili GigaChat MAX o rok pod względem wyników w teście Massive Multitask Language Understanding (MMLU), który ocenia biegłość AI w rozumieniu i rozwiązywaniu problemów w różnych dziedzinach.

Podkreśla również, że obecnie sztuczną inteligencję ocenia się przy użyciu jeszcze bardziej zaawansowanych metod, a MMLU stopniowo staje się przestarzałe.

„ Prześcignięcie amerykańskich i chińskich modeli rosyjskojęzycznych jest jednym z głównych celów Kremla w jego strategii AI, ale GigaChat MAX nie odniósł w tym sukcesu ” – zauważył.

Wojna na Ukrainie blokuje rozwój rosyjskiej sztucznej inteligencji

Putin wielokrotnie podkreślał znaczenie sztucznej inteligencji, m.in. na konferencji w grudniu, gdzie pochwalił GigaChat MAX i wyraził chęć współpracy z innymi krajami w rozwijaniu tej technologii.

„Sztuczna inteligencja jest dla Rosji kwestią prestiżu” – twierdzi Samuel Bendett, specjalista ds. rosyjskiej technologii wojskowej w Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych.

W światowym rankingu sztucznej inteligencji (AI) opracowanym przez brytyjski startup medialny Tortoise Media, Rosja jest jedynym krajem spośród pięciu „supermocarstw” (USA, Chiny, Francja, Wielka Brytania i Rosja), który nie znalazł się w czołówce i zajął dopiero 31. miejsce.

Bendett wymienia kilka czynników mających wpływ na tę sytuację.

– Rosyjski sektor prywatny jest zbyt mały, aby wspierać konkurencję, a większość projektów jest finansowana przez państwo – zauważa.

Choć Sbierbank stara się przedstawiać jako firma technologiczna, w Rosji brakuje odpowiedników takich firm jak OpenAI, Microsoft, Google, Huawei czy Alibaba.

Izolacja kraju po inwazji na Ukrainę jeszcze bardziej odcięła Rosję od globalnej współpracy, ekspertów i dostępu do kluczowych technologii , takich jak mikroczipy niezbędne do szkolenia i obsługi zaawansowanych modeli sztucznej inteligencji.

– Narracja rosyjskiego przemysłu sztucznej inteligencji w dużej mierze odzwierciedla ekspansjonistyczną agendę Putina, która podważa globalną pozycję kraju – zauważa Dubov.

Rok 2014, naznaczony aneksją Krymu przez Rosję, był przełomowym momentem dla postępu AI na Zachodzie i w Chinach. Z kolei rok 2022, kiedy Rosja zainicjowała pełnoskalową inwazję na Ukrainę, był świadkiem pojawienia się ChatGPT i początku generatywnego boomu AI.

Bendett zauważa ponadto, że Rosja doświadcza znaczącego exodusu specjalistów, brakuje „setek tysięcy” ekspertów w dziedzinie współczesnych technologii. Jednak niektórzy zaczynają wracać do kraju.

W 2023 r. Putin przyznał, że Rosja zmaga się z niedoborem specjalistów, obwiniając „nieprzyjazne narody” za utrudnianie postępu w dziedzinie sztucznej inteligencji. Ogłosił plany zwiększenia rocznej liczby absolwentów AI do ponad 15 000 do 2030 r., w porównaniu z zaledwie 3000 w 2022 r.

Dla porównania, w 2023 r. w USA studia związane ze sztuczną inteligencją ukończyło ponad 73 000 osób,

Źródło