Spadek po byłym małżonku: najważniejsze formalności, jakich trzeba dopełnić

Spadek po byłym małżonku można uzyskać tylko w jednym przypadku

Śmierć powoduje, że majątek osoby zmarłej zostaje rozdzielony między spadkobierców na mocy dziedziczenia ustawowego lub testamentowego. Oczywiście obie procedury są podyktowane określonymi regułami. Mogą dotyczyć zarówno członków rodziny, jak i całkowicie obcych osób. A jak w tym świetle przedstawia się prawo do dziedziczenia byłego małżonka?

To pytanie, które często zadają sobie osoby będące po rozwodzie czy w separacji. Jak łatwo domyślić się, były małżonek w świetle prawa nie może być spadkobiercą. Okazuje się jednak, że od tej zasady istnieją pewne wyjątki. Kiedy zatem rozwodnik czy rozwódka mogą ubiegać się o majątek zmarłego, byłego współmałżonka?

Dziedziczenie ustawowe a testamentowe – jaka jest różnica?

Na początek warto wyjaśnić, czym dziedziczenie ustawowe różni się od testamentowego. W pierwszym przypadku warunki dziedziczenia są ustalane na mocy Kodeksu cywilnego, w którym wymienia się krąg osób mogących ubiegać się o majątek po zmarłej osobie. Warto dodać, że są to wyłącznie członkowie rodziny, a w skrajnych sytuacjach – gmina lub Skarb Państwa. Do dziedziczenia ustawowego może dojść jedynie wówczas, kiedy spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu.

Jeśli natomiast osoba zmarła spisała przed śmiercią testament, wówczas pozostawiony przez nią majątek jest rozdzielany zgodnie z zapisami w dokumencie. Mogą mu podlegać zarówno członkowie rodziny, jak i osoby zupełnie niespokrewnione z osobą zmarłą.

Warto przy tym dodać, że Kodeks cywilny jasno określa pierwszeństwo dziedziczenia testamentowego nad ustawowym.

Czy były małżonek może zostać spadkobiercą na mocy dziedziczenia ustawowego?

W przypadku dziedziczenia ustawowego, do którego dochodzi w chwili, gdy osoba zmarła nie pozostawiła testamentu lub dlatego, że dokument ten jest nieważny, były małżonek nie może znaleźć się wśród spadkobierców. Prawo do majątku przysługuje jedynie małżonkowi oraz dzieciom.

W przypadku bezdzietnych małżeństw spadek mogą odziedziczyć rodzice zmarłego, a w dalszej kolejności rodzeństwo lub jego zstępni, czyli np. dzieci brata lub siostry osoby zmarłej.

Należy więc pamiętać, że rozwód lub separacja pozbawiają prawa do dziedziczenia z ustawy. Co więcej, na mocy art. 940 Kodeksu cywilnego, współmałżonek może zostać wyłączony z dziedziczenia nawet wtedy, jeśli sąd nie orzekł jeszcze rozwodu, lecz spadkodawca wystąpił o jego orzeczenie z winy współmałżonka.

Dziedziczenie testamentowe po byłym małżonku – jakie dokumenty należy złożyć?

Kiedy więc przysługuje prawo do majątku po zmarłym małżonku? Sytuacja taka ma miejsce, jeśli spadkobierca został przez niego wskazany w testamencie. Wówczas określona w dokumencie część majątku może trafić w ręce byłego męża albo byłej żony. Zanim jednak to nastąpi, konieczne jest dopełnienie określonych formalności. Jakich?

Każdy spadkobierca wskazany w testamencie ma obowiązek w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy od daty otwarcia spadku, złożyć oświadczenie o jego przyjęciu lub odrzuceniu. Jeśli wybierze pierwszą opcję, konieczne jest złożenie wniosku o uzyskanie spadku, aby otrzymać potwierdzenie jego nabycia. Wniosek ten składa się w Sądzie Rejonowym właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania osoby zmarłej.

Jakie informacje muszą znaleźć się we wniosku o uzyskanie spadku? Są to:

• dane wnioskodawcy,
• dane wszystkich osób, które na mocy testamentu należą do spadku,
• odpis aktu zgonu spadkodawcy,
• opis żądania wraz z jego uzasadnieniem,
• informacja o tym, jakie dobra wchodzą w skład spadku,
• podpis wnioskodawcy.

Oczywiście do wniosku należy dołączyć testament. Następnie sąd w trybie nieprocesowym ustala, że wymieniony w testamencie były współmałżonek jest spadkobiercą, a także określa, jaka część majątku po osobie zmarłej mu przypada.

Istnieje też możliwość stwierdzenia nabycia spadku z ominięciem drogi sądowej. W tym celu wystarczy udać się do notariusza. W tym przypadku stosowny dokument można uzyskać nawet w ciągu jednego dnia. Należy jednak liczyć się z kosztami notarialnymi, które znacznie przewyższają koszty sądowe.

W świetle prawa, po rozwodzie małżonkowie stają się dla siebie obcymi osobami. To z kolei wyklucza możliwość dziedziczenia majątku po zmarłym mężu czy żonie. Oczywiście pod warunkiem, że spadkodawca nie zapisał w testamencie określonych dóbr byłemu współmałżonkowi.

red / polsatnews.pl

Źródło