Wyzwania dla telekomunikacji

Ea3633cba090793e4c6152c5e62ceb02, Biznes Fakty — Mieszko Piętka/AKPA

XVII Forum Ekonomiczne TIME

Po raz siedemnasty przedstawiciele sektorów telekomunikacji, technologii informatycznych, mediów, energetyki i elektroniki spotkali się w Warszawie, aby omówić wnioski płynące z raportów Mario Draghiego, Enrico Letty i Sauliego Niinisto.

Wnioski podkreślają kluczową konieczność wzmocnienia jednolitego rynku europejskiego w odpowiedzi na pilne wyzwania polityczne, cywilizacyjne, cyfrowe i energetyczne wynikające ze zmian w światowej dynamice politycznej.

Podczas Forum nie był to pierwszy raz, gdy ten kolektyw zajął się wyzwaniami stojącymi przed jednolitym rynkiem europejskim , w tym jego nadmierną regulacją, nieefektywnością i brakiem konkurencyjności. Jednak po raz pierwszy te długotrwałe problemy zostały określone jako „pilne”, przynajmniej w deklaracjach. W latach 2015–2023 kapitalizacja rynkowa europejskich firm telekomunikacyjnych spadła o 41%, podczas gdy ich amerykańscy odpowiednicy odnotowali 20% wzrost wartości. Ten trend podkreśla kruchość sektora europejskiego w porównaniu z innymi regionami.

Przegląd wyzwań rynkowych

Jakie są kluczowe wyzwania strategiczne dla rynku telekomunikacyjnego w Europie i Polsce? Według raportu Draghiego sugeruje się przede wszystkim, że europejski sektor telekomunikacyjny wymaga bardziej elastycznej regulacji , z przejściem od regulacji ex-ante (środki zapobiegawcze) do regulacji ex-post (środki po naruszeniu). Zmiana ta może skutkować konfliktami i złożonymi porozumieniami wynikającymi z różnych podejść regulacyjnych, zarówno w obrębie krajów, jak i między krajami na jednolitym rynku.

Jednym ze znaczących wyzwań jest ciężar finansowy budowy cyfrowej infrastruktury dekady : szacowane koszty wahają się od 174 do 200 miliardów euro. Pozostaje bez odpowiedzi pytanie dotyczące rentowności tej inwestycji, szczególnie że technologie światłowodowe i 5G rywalizują o dominację na tym samym rynku. Draghi zaleca, aby Komisja Europejska złagodziła swoje ambicje. Komisja określiła wzniosłe cele dotyczące szybkiego dostępu do Internetu, ale osiągnięcie tych celów (uniwersalne sieci gigabitowe) może okazać się trudne, szczególnie na obszarach wiejskich , gdzie koszty rozwoju infrastruktury są wysokie, a popyt ograniczony.

W Polsce pod koniec listopada 2024 r. 7,7 mln gospodarstw domowych znajdowało się w zasięgu łączy światłowodowych, co oznacza wzrost o ponad 500 tys. w porównaniu z rokiem 2023. Technologia światłowodowa stanowi obecnie ponad połowę wszystkich łączy dostępowych w Polsce. Niemniej jednak rozwój infrastruktury niekoniecznie koreluje ze wzrostem liczby abonentów.

Ponadto w Polsce następuje wdrożenie sieci 5G , co wiąże się z udoskonaleniem technologii dostępu mobilnego i potencjalną kanibalizacją sieci stacjonarnych. Operatorzy stają przed wyzwaniami ekonomicznymi przede wszystkim z powodu niskich marż: średnie marże zysku operatorów telekomunikacyjnych w Europie są niższe niż w USA (ok. 6-8% w porównaniu do 15%). Pozostaje pytanie, czy wyższe ARPU (średni przychód na użytkownika) dla nowych usług wpłynie pozytywnie na marże, co nie jest pewne.

Kolejną strategiczną przeszkodą jest presja na paneuropejską konsolidację operatorów w celu zwiększenia ich konkurencyjności na arenie globalnej. Z perspektywy rynku polskiego istnieje wyzwanie w zakresie utrzymania stabilności biznesowej i wzrostu dla firm działających na rynku krajowym. Wartość polskiego rynku telekomunikacyjnego w 2024 r. wyniosła 56 mld zł, co oznacza wzrost rok do roku o 2%. Ta wartość wzrostu jest niższa od średniej obserwowanej w latach poprzednich.

Jednocześnie, zarówno w Polsce, jak i poza nią, od lat doświadczamy ograniczeń w zakresie fuzji i przejęć. Niektóre organy, w tym Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, wyrażają obawy dotyczące potencjalnych podwyżek cen podczas konsolidacji rynku z powodu zmniejszenia liczby konkurentów. W Polsce szacuje się, że ceny mogą wzrosnąć o 15-20 procent , ale należy wziąć pod uwagę obecne niskie marże i wyjątkowo niskie ARPU, a także fakt, że konsolidacja ta będzie przebiegać inaczej niż w innych krajach UE, biorąc pod uwagę obecność ponad 4000 odrębnych operatorów w Polsce — znacznie więcej niż w innych krajach.

Nadmiernie surowe przepisy, zwłaszcza dotyczące fuzji i przejęć, mogą hamować wzrost, ograniczać dostępne fundusze, wpływać na możliwości finansowania zewnętrznego i utrudniać innowacje w sektorze telekomunikacyjnym. Ironią jest to, że w czasach, gdy praktycznie żaden rynek nie jest zdominowany przez znaczącego operatora, przepisy stają się coraz bardziej rygorystyczne , czemu towarzyszą nowe wymagania dotyczące nowych technologii i różne uniwersalne postanowienia dotyczące przedsiębiorczości, w tym sprawozdawczość i inwestycje w infrastrukturę. Chociaż w ustawodawstwie pojawiły się niewiążące metody osiągania celów regulacyjnych (przetestowane w 2009 r. podczas negocjacji między Telekomunikacją Polską SA a regulatorem telekomunikacyjnym), regulator ich nie zastosował.