Triumf studentów. Prezydent Serbii oznajmia: Wcześniejsze wybory.

Aleksandar Vuczić, prezydent Serbii, oświadczył w niedzielę, że odpowie na oczekiwania protestujących studentów i wybory do parlamentu zostaną przeprowadzone wcześniej, niż planowano – podała agencja Beta. Zgodnie z planem głosowanie miało się odbyć w 2027 roku.

„Wychodzę z inicjatywą do tych, którzy mają odmienne poglądy” – oznajmił Vuczić. Dodał również, że jest zadowolony, iż sobotnie upamiętnienie rocznicy tragedii na stacji kolejowej w Nowym Sadzie przebiegło „w sposób spokojny i pełen szacunku”.

Vuczić, który dotychczas odrzucał żądania dotyczące przyspieszonych wyborów, zaznaczył, że ostateczną decyzję w kwestii ich zorganizowania podejmą „właściwe organy”.

Zorganizowanie wcześniejszych wyborów do parlamentu stanowi jeden z warunków uczestników protestów antyrządowych, które odbywają się w Serbii od roku. Powodem demonstracji jest katastrofa budowlana w Nowym Sadzie, gdzie 1 listopada 2024 roku zawaliła się część dachu stacji kolejowej. W wyniku tego zdarzenia śmierć poniosło 16 osób. Protestujący obwiniają władze o niedopatrzenia oraz korupcję, które według nich doprowadziły do tej tragedii.

W sobotę, w pierwszą rocznicę tego wydarzenia, w Nowym Sadzie zorganizowano całodniowe uroczystości żałobne. Do miasta przybyły tysiące osób z całej Serbii, część z nich – w szczególności studenci i uczniowie – pieszo. W Serbii tego dnia obowiązywała żałoba narodowa.

Dzień przed rocznicą Vuczić przeprosił „studentów, demonstrantów i inne osoby” za niektóre swoje wypowiedzi i zaapelował o dialog. W minionym roku serbskie władze, w tym prezydent, wielokrotnie oskarżały studentów – organizatorów większości protestów – o „terroryzm” i wywoływanie w kraju „kolorowej rewolucji” rzekomo finansowanej z zewnątrz.

W niedzielę Vuczić stwierdził, że jego przeprosiny nie spotkały się z pozytywnym odbiorem, ponieważ „młodzi ludzie w porywie rewolucyjnym najpierw działają, a dopiero potem myślą”. Zapewnił, że przeprosiny były autentyczne i wynikały z woli poprawy atmosfery w państwie.

Wcześniej w niedzielę matka jednej z ofiar wypadku w Nowym Sadzie rozpoczęła protest głodowy w pobliżu parlamentu, domagając się m.in. wcześniejszych wyborów. W ciągu dnia wokół jej namiotu zgromadziła się grupa osób pragnących wyrazić swoje poparcie dla niej, jak również zwolennicy rządu, oddzieleni kordonem policji.

Wieczorem z obozu zwolenników władz w kierunku drugiej grupy poleciały artykuły pirotechniczne. Na miejsce wysłano dodatkowe oddziały policji prewencyjnej, aby rozdzieliły obie grupy – informowały lokalne media.

Stacja w Nowym Sadzie została udostępniona do użytku po kompleksowej renowacji zaledwie kilka miesięcy przed zawaleniem się części jego dachu. Do tej pory nikt nie został uznany za winnego tego zdarzenia.

Studenci, organizujący protesty od grudnia 2024 roku, początkowo żądali udostępnienia dokumentacji dotyczącej modernizacji dworca, ścigania osób odpowiedzialnych za ataki na demonstrantów, umorzenia postępowań wobec osób aresztowanych za udział w protestach oraz zwiększenia o 20 proc. nakładów na szkolnictwo wyższe. Kiedy te żądania nie zostały spełnione, w maju wystąpili z postulatem ogłoszenia przedterminowych wyborów, które miałyby doprowadzić do złagodzenia kryzysu społecznego w kraju.

Jakub Bawołek (PAP)

jbw/ akl/

Źródło