Ankara nacjonalizuje ekonomię. Turecki fundusz rozrasta się kosztem prywatnych przedsiębiorstw.

Państwowy fundusz inwestycyjny urósł do rangi jednej z czołowych grup kapitałowych w Turcji, kiedy w wyniku działań mających na celu zwalczanie korupcji, mnóstwo prywatnych przedsiębiorstw przeszło pod kontrolę państwa, co wywołało niepokój w związku z potencjalnie umotywowanym politycznie przejmowaniem majątku – oznajmił w środę dziennik „Financial Times”.

Postępowania i kontrole w firmach funkcjonujących w Turcji wywołały szereg spekulacji na temat motywów takich działań, między innymi z tego powodu, że rządząca Partia Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP) prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana wykorzystywała już w przeszłości Państwowy Fundusz Gwarancji Depozytów (TMSF) do przejmowania majątków swych politycznych oponentów.

„Partia AKP od dawna stosuje TMSF jako środek regulowania gospodarki, ale także jako narzędzie do kierowania aktywów do przedsiębiorstw powiązanych z partią, równocześnie marginalizując te, które uznaje za rywali” – oznajmił w rozmowie z „FT” Berk Esen z Uniwersytetu Sabanci w Stambule.

TMSF realizuje zadanie kuratora dla firm w trakcie procesów sądowych. Obecnie kontroluje 1056 spółek objętych postępowaniami. Jeszcze rok wcześniej liczba ta wynosiła 675. Przedsiębiorstwa te działają w wielu branżach, w tym w mediach, sektorze finansowym czy energetyce. Niedawno pod jego zarząd trafił klub piłkarski Kasimpasa – formacja, w której w młodości występował prezydent Erdogan.

Postępowania i towarzyszące im zatrzymania zaniepokoiły turecki sektor prywatny, generując obawy o bezpieczeństwo własności i selektywne stosowanie prawa – zwrócił uwagę brytyjski dziennik. Analitycy i liderzy biznesu utrzymują, że najprostszym wyjaśnieniem konfiskat jest próba umocnienia przez rząd swojej pozycji wśród wyborców, demonstrując, że władze zdecydowanie reagują na wszelkie formy korupcji.

Kolejnym potencjalnym powodem tych działań jest potrzeba zasilenia przez władze powiązanego z nią biznesu w obliczu narastających problemów gospodarczych Turcji oraz zaplanowanych na 2028 rok wyborów prezydenckich. Obawy dotyczą tego, że celem Erdogana jest „przekazanie środków bezpośrednio do budżetu państwa za pośrednictwem TMSF lub przesunięcie kapitału w lojalne ręce” – stwierdził Atilla Yesilada, analityk z firmy konsultingowej GlobalSource Partners z siedzibą w Stambule.

TMSF został założony w 1983 roku w celu ochrony tureckich depozytów bankowych. Kompetencje Funduszu zostały rozszerzone po nieudanej próbie zamachu stanu przeciwko Erdoganowi w 2016 roku. W jego konsekwencji zajęto ponad 1300 firm podejrzanych o powiązania ze spiskiem, za który Ankara oskarżyła nieżyjącego już islamskiego kaznodzieję Fethullaha Gulena oraz jego zwolenników.

Funduszowi zlecono sprzedaż przedsiębiorstw lub spieniężenie ich aktywów. Według TMSF, ponad 600 z nich zwrócono pierwotnym właścicielom po postępowaniach sądowych. Pozostałe zostały sprzedane – niekiedy, jak twierdzą osoby krytyczne, sprzymierzeńcom rządu po korzystnych cenach. Nowe regulacje przyjęte w lutym wzmocniły uprawnienia TMSF, a „silne podejrzenie” przestępstw takich jak pranie pieniędzy obecnie wystarcza, aby sąd nakazał objęcie firmy kuratelą TMSF. (PAP)

jbw/ ap/

Źródło