Karol Polejowski z IPN, typowany na szefa Instytutu Pamięci Narodowej

Dr hab. Karol Polejowski, wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej, został we wtorek zarekomendowany przez Kolegium IPN na stanowisko szefa tej instytucji – oznajmił instytut na swojej witrynie internetowej.

„28 maja 2025 r. miało miejsce posiedzenie Kolegium IPN, podczas którego przeprowadzono dyskusje z osobami ubiegającymi się o funkcję Prezesa Instytutu. Po wysłuchaniu kandydatów, po postawieniu im pytań oraz po naradach Kolegium IPN orzekło, że najlepszym kandydatem jest dr hab. Karol Polejowski, aktualny wiceprezes IPN” – brzmi treść komunikatu.

Instytut obwieścił, że „przewodniczący kolegium prof. dr hab. Wojciech Polak przekazał dokument o rekomendacji dr. hab. Karola Polejowskiego na posadę Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Stanisławowi Zakroczymskiemu, dyrektorowi generalnemu zarządzającemu Gabinetem Marszałka Sejmu RP, działającemu z upoważnienia Marszałka Sejmu RP Szymona Hołowni”.

Podczas wysłuchania kandydatów przed kolegium IPN Polejowski oznajmił, że nie jest zwolennikiem wyłączenia pionu śledczego z IPN i przeniesienia go do prokuratury. Zadeklarował zwiększenie roli sztucznej inteligencji w pracach archiwum IPN oraz rozpoczęcie badań dotyczących kolektywizacji wsi polskiej po II wojnie światowej jako składnika sowietyzacji.

Karol Polejowski jest absolwentem Wydziału Historycznego Uniwersytetu Gdańskiego, nauczycielem akademickim, autorem monografii i artykułów naukowych, w tym kilkunastu w językach angielskim i francuskim.

Tytuł doktora uzyskał w 2000 roku („Geneza i rozwój posiadłości zakonu krzyżackiego na obszarze Królestwa Francji do połowy XIV wieku”), habilitację zdobył w 2016 roku („Matrimonium et crux: postęp i kariera rodu Brienne w dobie krucjat (do początku XIV wieku”)). Był zatrudniony w Katedrze Filologii Romańskiej Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego.

Obecnie poświęca się pracy naukowej w obszarze polskiego podziemia niepodległościowego w północnej Polsce, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a także Ludowego Wojska Polskiego w walce z podziemiem po roku 1944.

Polejowski jest również muzealnikiem związanym z Muzeum Zamkowym w Malborku, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Należy do kolegium redakcyjnego periodyku „Wojna i Pamięć”, tłumaczy historyczną literaturę francuską. Został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w działalności na rzecz dokumentowania oraz pielęgnowania prawdy o historii Polski.

W lipcu 2021 r. został mianowany na stanowisko wiceprezesa Instytutu Pamięci Narodowej.

Karol Polejowski był jednym z dziewięciu kandydatów, którzy wzięli udział we wtorkowym przesłuchaniu przed kolegium IPN. O rekomendację starali się obok Polejowskiego: dr Aldona Dydek, dr Arkadiusz Kazański, dr Marek Kołłątaj, dr Maciej Kossowski, dr Joanna Napierała, dr Karol Paterski, dr Emilian Prałat oraz dr Marcin Wałdoch.

Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej wybierze Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.

Kompetencje prezesa IPN – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu definiuje ustawa o Instytucie; kandydat na tę funkcję winien wyróżniać się między innymi wysokim poziomem etycznym, a także wiedzą użyteczną w pracach IPN, w tym znać problematykę ustawy o Instytucie, jak również między innymi przepisów lustracyjnych, dotyczących prokuratury, archiwów, oraz grobów i cmentarzy wojennych. Nie musi być historykiem, ale musi legitymować się stopniem naukowym minimum doktora; nie może to być także osoba, która działała albo współpracowała z komunistycznymi organami bezpieczeństwa państwa.

Prezes IPN nie może być członkiem partii politycznej oraz związku zawodowego (a jeżeli nim jest, to taki kandydat winien zadeklarować gotowość do zrzeczenia się przynależności do nich), ani wykonywać innych obowiązków zawodowych, za wyjątkiem zajmowania etatu profesora uczelni wyższej. Stanowiska prezesa nie można również łączyć z mandatem poselskim lub senatorskim. Kandydatem na prezesa IPN – zgodnie z ustawą – nie może być również nikt, kto zasiada w Kolegium IPN.

Instytut Pamięci Narodowej to największa w kraju instytucja o charakterze naukowo-archiwalnym, która zajmuje się dziejami Polski w latach 1917-1990.

Celem Instytutu Pamięci Narodowej – jak to ustalono w preambule ustawy o Instytucie – jest utrwalenie pamięci o ogromie cierpień, strat i szkód doznanych przez naród polski w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu, a także pamięci o patriotycznych tradycjach walki z nazizmem i komunizmem oraz o dokonaniach obywateli na rzecz niepodległości Polski. IPN ma także powinność ścigania przestępstw przeciwko pokojowi, ludzkości i zbrodni wojennych, jak również działania na rzecz zrekompensowania przez państwo polskie wszystkim tym, którzy doznali krzywdy ze strony państwa naruszającego prawa człowieka.

W strukturach IPN, którego obecny budżet roczny wynosi około 400 mln zł, funkcjonują Biuro Badań Historycznych, Główna Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Archiwum IPN, Biuro Lustracyjne, Biuro Poszukiwań i Identyfikacji, Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa oraz Biuro Edukacji Narodowej. (PAP)

wnk/ aszw/

Źródło