Biznes Fakty
W Polsce jest coraz więcej producentów wina. Zależy to od kilku czynników.
Produkcja wina w Polsce jest na fali wzrostu – w ciągu ostatnich piętnastu lat liczba producentów i powierzchnia winnic zwiększyła się dziesięciokrotnie. Dzięki zmianom w przepisach prawnych i wsparciu Unii Europejskiej coraz więcej producentów decyduje się na produkcję własnych win. Warunki pogodowe również odgrywają rolę.
/ 123RF/Picsel, 123RF/Picsel / 123RF/PICSEL
Według danych KOWR, w latach 2009–2024 liczba producentów wina zarejestrowanych w odpowiednim rejestrze wzrosła 30-krotnie (z 21 do 625), a powierzchnia winnic zwiększyła się 26-krotnie (z 36 do 951 ha). W tym samym czasie wielkość produkcji wina wzrosła około 60-krotnie (z 412 do 25,6 tys. hektolitrów).
W Polsce jest coraz więcej winiarzy
Tradycje polskiego winiarstwa sięgają średniowiecza. Po II wojnie światowej przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku dało istotny impuls rozwojowi winiarstwa. Jednakże do 2008 roku nie zarejestrowano żadnego producenta . Tylko w 2009 roku, gdy wszedł w życie obowiązek produkcji wina z własnego zbioru, w tzw. składzie podatkowym zarejestrowało się 20 producentów.
Sytuacja polskich winiarzy zmieniła się diametralnie po uchwaleniu 12 maja 2011 r. ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich . Nowe przepisy obejmują m.in. wprowadzenie pojęcia producenta wina oraz zwolnienie rolników produkujących poniżej 100 hektolitrów z obowiązku rejestrowania swojej działalności. Ustawa zniosła również wiele wcześniejszych wymogów formalnych dotyczących produkcji wina.
Jeszcze na początku poprzedniej dekady powierzchnia winnic w Polsce wynosiła zaledwie 50 hektarów, ale w sezonie 2021/2022 winogrona uprawiano na powierzchni około 620 hektarów .
Produkcja wina w Polsce w określonych warunkach
Dane KOWR wskazują również na wzrost produkcji wina. Piętnaście lat temu liczba ta wynosiła ok. 200 hektolitrów, w 2011 r. wzrosła dwukrotnie, a w sezonie 2022/23 wzrosła do 25,6 tys. hektolitrów. W Polsce produkuje się głównie wina białe (ponad 16 tys. hektolitrów w sezonie 2022/23) . Należy również zauważyć, że warunki pogodowe mają istotny wpływ na wolumen produkcji.
Od marca 2022 r. KOWR prowadzi ewidencję winnic, z których można pozyskiwać winogrona do produkcji wina. Centrum otrzymuje również informacje od winiarzy, którzy planują produkcję wina w bieżącym roku winiarskim. Winiarze i producenci mają obowiązek do 15 stycznia każdego roku przekazywać dane statystyczne dotyczące zbiorów winogron i produkcji wina. Na koniec marca 2025 roku do rejestru winnic wpisanych było 673 winiarzy uprawiających winogrona na powierzchni powyżej 1 tys. hektarów.
Prowadzenie rozliczeń jest konieczne, ponieważ wino podlega podatkowi akcyzowemu. Kontrolowane są również metody produkcji, etykietowania i certyfikacji wina. Ponadto nadzór nad uprawą winorośli sprawuje Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, gdyż wino w Polsce może być produkowane jedynie z odmian winorośli dopuszczonych przez przepisy UE .
Gdzie w Polsce jest najwięcej winnic?
W roku winiarskim 2024/2025 do rejestru producentów wina wpisano 504 producentów, a na nowy rok winiarski 2025/2026 – 24 producentów (stan na koniec pierwszego kwartału bieżącego roku). Rok winiarski zaczyna się 1 sierpnia i kończy 31 lipca następnego roku.
Powierzchnia winnic w Polsce waha się od kilku akrów do kilku hektarów. Większość winnic zlokalizowana jest w województwach południowo-wschodnich, południowo-zachodnich i południowych , gdzie panują korzystne warunki klimatyczne do uprawy winorośli. W ostatnich latach można jednak zaobserwować powstawanie winnic w innych częściach kraju.
Winnice często znajdują się w pobliżu obiektów agroturystycznych. Polskie wina stają się coraz bardziej „modne”, a ich produkcja staje się coraz bardziej opłacalna, co przyczynia się do powstawania nowych biznesów, dla których produkcja wina staje się główną działalnością.
Za najlepszy region Polski do uprawy winorośli uważa się województwo lubuskie , a Zieloną Górę można nazwać stolicą polskiego winiarstwa. Tradycja produkcji wina w tym regionie sięga XII wieku; Od prawie 200 lat w Zielonej Górze odbywa się święto „Winobranie”.
