Niezapłacony czynsz za mieszkania komunalne. Jak władze lokalne radzą sobie z tym problemem.

Zaległości w czynszach za mieszkania komunalne to problem, z którym borykają się samorządy. Jak pokazują doświadczenia dużych miast, niektóre radzą sobie z tym zadaniem słabiej, inne – lepiej. „Narastające zadłużenie mieszkaniowe jest niestety często konsekwencją nieefektywnego zarządzania mieszkaniami komunalnymi” – zauważa Tomasz Lewandowski, wiceminister finansów i rozwoju, odpowiedzialny w rządzie za politykę mieszkaniową.

Problem niepłacenia czynszu za mieszkania komunalne omawialiśmy już kilkukrotnie. W poprzednim artykule wspomnieliśmy, że władze lokalne są często bezsilne wobec dłużników czynszowych, ponieważ nie wszyscy są gotowi wywiązać się ze swoich zobowiązań finansowych w dobrej wierze.

Wśród osób zalegających z płatnościami znajdują się osoby borykające się z problemami finansowymi, ale znacznie większy odsetek, według ekspertów ds. mieszkalnictwa, stanowią osoby, które celowo wykorzystują bierność władz lokalnych, aby uniknąć spłaty długów. Wiedzą, że sprawy sądowe i eksmisje mogą ciągnąć się latami, dając im możliwość unikania płacenia czynszu przez lata. Ilustrujemy skalę tego problemu na przykładzie Warszawy.

Władze lokalne oferują szereg opcji wsparcia, w tym zasiłek mieszkaniowy, plany ratalne i umorzenie długów. Skuteczność tych programów jest różna, a niektóre działają lepiej niż inne.

Świadczą o tym wyniki programów mających na celu zmniejszenie ciężaru zadłużenia.

Jak już informowaliśmy, w Warszawie, gdzie zadłużenie lokatorów (za czynsz i media) wynosi 184 mln zł , w ubiegłym roku na spłatę zobowiązań zgodziło się zaledwie 123 osoby, a jak przyznał urząd miasta, z roku na rok chętnych do spłaty zobowiązań wobec miasta jest coraz mniej.

Od września 2015 r. w Łodzi realizowany jest również program umożliwiający oddłużanie w formie pomocy rzeczowej.

W 2024 roku stosowne umowy podpisało 230 dłużników, a łączna kwota umorzenia długu wyniosła 759 tys. zł. Od początku programu do maja 2025 roku umorzono w ten sposób prawie 4,9 mln zł długu. Według Urzędu Miasta Łodzi, najemcy mogą również skorzystać z dodatków mieszkaniowych, obniżek czynszu dla osób o niskich dochodach czy wymienić lokal na mniejszy i tańszy.

Podkreśla się, że miasto konsekwentnie łączy działania windykacyjne z różnymi działaniami wspierającymi lokatorów, aby pomóc im pozbyć się długów i zachować dach nad głową, a jednocześnie zapewnić stabilność finansową zasobu mieszkaniowego.

„W przypadku systematycznego braku płatności, z wyjątkiem nieprzewidzianych okoliczności, takich jak poważna choroba, dłużnicy otrzymują wezwania do zapłaty z ostrzeżeniem o wypowiedzeniu umowy najmu. Brak porozumienia w sprawie spłaty zadłużenia lub ugody może skutkować wypowiedzeniem umowy i wniesieniem do sądu pozwu o eksmisję” – dodali przedstawiciele Urzędu Miasta Łodzi.

Osoby pracujące na rzecz poprawy warunków mieszkaniowych dzielą się informacjami o programach, które okazały się skuteczne i zasługują na promocję.

„W 2013 roku w Poznaniu powstała spółdzielnia socjalna „Poznanianka” , założona przez miasto i samorząd województwa. Zapewnia ona pracę osobom zadłużonym wobec gminy . Około 30% pensji przeznaczane jest na spłatę długu, a miasto tymczasowo wstrzymuje eksmisje. Spółdzielnia oferuje usługi organizacjom miejskim: sprzątanie, pielęgnację terenów zielonych, drobne naprawy. To nie jest klasyczna pomoc społeczna, ale prawdziwa gospodarka społeczna. Zamiast zasiłków – praca, stałe zatrudnienie. Zamiast spirali zadłużenia – realne rozwiązanie. Władze lokalne nie tylko ściągają długi, ale także promują integrację społeczną i aktywizację zawodową. „Poznanianka” pokazuje, że z tym problemem można sobie poradzić inaczej, skutecznie i z poszanowaniem godności człowieka” – napisała Aleksandra Krugly z Fundacji Habitat for Humanity Polska w komentarzu do artykułu w Interii.

Zwiększać

W odpowiedzi wiceminister rozwoju Tomasz Lewandowski (wcześniej odpowiedzialny za zarządzanie zasobami komunalnymi w Poznaniu) stwierdził, że program „Ekonomka”, w ramach którego najemca jest zatrudniany do utrzymania nieruchomości i

Źródło