Dlaczego metoda Hellingera zyskuje coraz większą popularność wśród psychologów?

Ustawienia rodzinne to metoda opracowana przez niemieckiego psychoterapeutę Berta Hellingera. W swojej praktyce psychologicznej spotykał się z przypadkami nietypowych objawów u swoich pacjentów. Niektórzy z nich odczuwali niechęć do życia, doświadczając dziwnego poczucia winy i lęku, którego źródła nie mógł odnaleźć w ich biografiach.

Hellinger odkrył później, że wielu z nich było potomkami znanych i nieznanych nazistów, którzy dopuścili się wyjątkowo okrutnych czynów wobec jeńców wojennych. Obejmowały one egzekucje, tortury i wiele innych praktyk powszechnie opisywanych w kontekście okrucieństw II wojny światowej.

W końcu zrozumiał, że przyczyną ich niewytłumaczalnego cierpienia było życie ich nazistowskich przodków. To zainspirowało go do zbudowania koncepcji, że człowiek jest częścią linii rodzinnej i że wszystkie wydarzenia w jego linii rodzinnej, w taki czy inny sposób, wpływają na jego obecne życie.

Jeśli jeden członek rodziny dopuści się czynu, pozostali zaczynają go rekompensować. Innymi słowy, jeśli dziadek był katem, wnuk może odgrywać rolę ofiary, niejako równoważąc poczucie winy dziadka. Może być osobą bardzo nieśmiałą, niepewną siebie, stale doświadczającą poczucia winy, lęku itd. To właśnie takie przypadki doprowadziły do zrozumienia, że niektóre objawy somatyczne mogą być spowodowane zdarzeniami innymi niż te znane z biografii pacjenta.

Sama metoda polega na poszukiwaniu przyczyn trudności w życiu klienta nie tylko w jego przekonaniach, osobowości i światopoglądzie, ale także w emocjach i działaniach jego przodków. W niektórych przypadkach zmiana dezadaptacyjnego zachowania lub rozwiązanie problemu może być osiągnięte jedynie poprzez rozpoznanie i usunięcie jego korzeni rodowych. Wyjaśnienie, jak dokładnie determinowana jest rodzina i linia rodowa oraz jakie zasady życiowe zostały naruszone, jest bardzo trudne.

Sami psychologowie tłumaczą to mistycznymi właściwościami energii tej grupy.

Jeśli kilka obcych osób zaczyna wcielać się w role matki, ojca, babci i innych członków rodziny pacjenta oraz zachowywać się w określony sposób, to w pewnym momencie zaczynają one przeżywać emocje i sytuacje osób, które zastępują.

Na przykład, dwie osoby pełniące rolę zastępców rodziców stoją naprzeciwko siebie, z których każda ma coś do powiedzenia drugiej. Mogą odczuwać irytację, urazę lub wręcz przeciwnie, ciepło i wsparcie – a to właśnie te emocje odczuwali rodzice. Osoby pełniące rolę zastępczą (czyli te, które wcielają się w członków rodziny pacjenta) zaczynają odgrywać role, które same przyjęły. Bardzo trudno to wytłumaczyć komuś, kto tego nie doświadczył.

Na przykład, gdy pełnisz jakąś rolę, rozumiesz, jak dana osoba żyła, co czuła. A jeśli zapytasz, co czuła w związku z czymś, natychmiast pojawia się odpowiedź i zrozumienie. To uczucie jest niezwykłe, ponieważ rozumiesz, że sama rola dostarcza odpowiedzi, a ty po prostu odczytujesz ją na jakimś intuicyjnym poziomie. Jednocześnie nie tracisz poczucia swojego prawdziwego „ja” – potrafisz odróżnić uczucie płynące z roli od własnego, osobistego doświadczenia.

Nie ma ściśle naukowego wyjaśnienia tego zjawiska, nie przeszkadza to jednak licznym zwolennikom Hellingera w stosowaniu jego metody w celu rozwiązania swoich problemów psychologicznych.

Wielu mówi, że to jak cud, zwłaszcza gdy obcy ludzie zaczynają dzielić się emocjonalnymi niuansami, jakie zaszły w rodzinie nieznajomego, którego krewnego zastępowali.

Okazuje się, że w ten sposób można nie tylko zidentyfikować te cechy relacji, które powstały w rodzinie i rodowodzie danej osoby i doprowadziły do pewnych problemów, ale także rozwiązać konflikty i stłumić nieprzyjemne zdarzenia.

Na przykład, gdy pacjenci Hellingera doświadczali poczucia winy i lęku, proszono ich, aby wyobrazili sobie swoich przodków i ich ofiary oraz prosili o wybaczenie dla swoich przodków wszystkich, którzy cierpieli z ich rąk. W wielu przypadkach po takim symbolicznym akcie nieprzyjemne objawy znikały.