Szara strefa w Polsce się skurczyła. Oto najnowsze szacunki. Setki miliardów złotych

Według prognoz Instytutu Prognoz i Analiz Ekonomicznych (IPAI) udział szarej strefy w PKB Polski w 2025 r. wyniesie 18,1% i będzie nieznacznie niższy niż rok wcześniej, gdy wynosił 18,5%. Dane te ogłoszono na konferencji prasowej. W tym roku symboliczną datą wyjścia z szarej strefy jest 8 marca – to właśnie po tej dacie, według ekspertów, polska gospodarka przestała odczuwać skutki ukrytej aktywności gospodarczej.

Eksperci IPAG wskazali, że „szara strefa” odnosi się do prowadzenia działalności gospodarczej poza oficjalnymi rejestrami, co wymaga rejestracji i kontroli ze strony państwa. – Szara strefa charakteryzuje się znacznym rozproszeniem w całej gospodarce; „Obserwujemy jedynie poszczególne jego części i wierzchołki gór lodowych” – zauważył Bogdan Wyżnikiewicz, prezes zarządu IPAG.

Eksperci: Gwałtowny wzrost płacy minimalnej spycha mikroprzedsiębiorstwa do szarej strefy

Przyczyny rozwoju szarej strefy są różne. W swojej prezentacji IPAG podkreślił wysokie koszty prowadzenia działalności gospodarczej, w tym obciążenia podatkowe i opłaty administracyjne, a także koszty pracy – zarówno te niezwiązane z wynagrodzeniami, jak i te związane z płacą minimalną, która znacząco rośnie. – To, co w ostatnich latach obserwujemy w Polsce w kwestii płacy minimalnej, doprowadziło do tego, że mikroprzedsiębiorstwa znalazły się w szarej strefie – podkreślił prezes IPAG.

W ciągu ostatnich dziesięciu lat płaca minimalna w Polsce znacząco wzrosła. W 2015 r. wynosiła 1750 zł brutto, a w 2025 r. osiągnie 4666 zł brutto. Stanowi to wzrost o prawie 167 procent.

Wiceprezes IPAG Krzysztof Łapiński zauważył, że wzrost płacy minimalnej przyczynia się do ukształtowania pewnego rodzaju „modelu hybrydowego” wynagradzania w przedsiębiorstwach – część pensji jest wypłacana pracownikowi oficjalnie, a część „poza księgami”.

IPAG wskazuje również na przyczyny rozwoju szarej strefy, wśród których znajdują się: aspekty regulacyjne (w tym obciążenia administracyjne i sprawozdawcze, a także nadmierne kontrole) lub niekorzystna sytuacja gospodarcza, zmuszająca przedsiębiorstwa do poszukiwania sposobów oszczędzania.

Z analizy przedstawionej przez IPAG wynika, że PKB Polski w 2025 r., bez uwzględnienia szarej strefy, wyniesie 3,549 bln zł (dane GUS). Wartość gospodarki nieobserwowanej wyniesie 351 mld zł, podczas gdy szacunki IPAG wskazują na 433 mld zł.

Jaki jest udział szarej strefy w polskiej gospodarce? Prognoza na 2025 rok

W 2025 r. udział szarej strefy w polskiej gospodarce powinien się zmniejszyć , co jest zjawiskiem pozytywnym – do 18,1 proc., w porównaniu do 18,5 proc. w 2024 r. W 2023 r. udział szarej strefy w PKB wynosił 18,9 proc.; W tym właśnie roku rozpoczął się obecny trend spadkowy.