Agrowoltaika: Jak rolnicy mogą skorzystać z energii słonecznej?

Rolnicy mogą zyskać na trwającej transformacji energetycznej. Agrovoltaics, która łączy wytwarzanie energii słonecznej z produkcją rolną, oferuje społecznościom wiejskim możliwość dywersyfikacji źródeł dochodów, jednocześnie potencjalnie zwiększając ochronę upraw i poprawiając plony. Jednak osiągnięcie tego będzie wymagało niezbędnych reform prawnych.

• Agrowoltaika polega na wytwarzaniu energii elektrycznej z paneli fotowoltaicznych przy jednoczesnej uprawie roślin lub hodowli zwierząt na tym samym terenie.
• Takie podejście zwiększa potencjał odnawialnych źródeł energii i zapewnia rolnikom korzyści, takie jak zabezpieczenie upraw przed ekstremalnymi warunkami pogodowymi.
• Polskie Stowarzyszenie Fotowoltaiki stawia sobie za cel prawną definicję AgroPV i usprawnienie procesów z tym związanych.
• Więcej szczegółów na temat możliwości biznesowych można znaleźć na stronie Businessinsider.com.pl.

Według najnowszych ustaleń Polskiego Stowarzyszenia Fotowoltaiki (PSF), globalny rynek agrowoltaiki został wyceniony na 5,5 mld dolarów w 2023 r., a prognozy wskazują na średnioroczny wzrost o ponad 5,9 proc. w latach 2024–2032. O czym dokładnie mówimy? Agrowoltaika, zwana również agrofotowoltaiką, polega na równoczesnym wytwarzaniu żywności i energii słonecznej na tej samej działce ziemi. Panele fotowoltaiczne są instalowane w pobliżu upraw, umożliwiając zwierzętom swobodne poruszanie się między nimi.

Raport wskazuje, że w 2022 r. systemy agrowoltaiczne na całym świecie miały zainstalowaną moc 14 GW, a ich popularność wzrosła w takich krajach jak Niemcy, Czechy, Francja i Włochy. Oprócz zwiększenia mocy odnawialnych źródeł energii i dywersyfikacji źródeł energii, oczekuje się, że agrowoltaika przyniesie korzyści, takie jak bardziej efektywne wykorzystanie gruntów, umożliwiając wielokrotne wykorzystanie tego samego obszaru. Autorzy raportu odwołują się również do badań sugerujących potencjał 16% wzrostu upraw dzięki lepszej ochronie przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi.

Instalując panele słoneczne, rolnicy mogą zwiększyć swoją niezależność energetyczną i generować dochód ze sprzedaży nadwyżek energii. Dodatkowe korzyści mogą obejmować oszczędzanie wody poprzez integrację systemów fotowoltaicznych z rozwiązaniami małej retencji lub łagodzenie erozji gleby poprzez zapewnienie ochrony przed wiatrem i deszczem. PSF opowiada się również za redukcją emisji gazów cieplarnianych, które są znaczące w sektorze rolniczym — odpowiadającym za 8,8% wszystkich emisji w Polsce i 10,8% w UE w 2022 r.

Przeczytaj także: Agrowoltaika zyskuje na znaczeniu. Panele słoneczne na polach nie wykluczają uprawy roślin.

Włączenie definicji do ustawodawstwa

Analiza opublikowana przez PSF dotyczy wyzwań prawnych i administracyjnych, z którymi obecnie borykają się inicjatywy agrivoltaic. Problemy zaczynają się od braku jasnej definicji , co wymusza poleganie na ogólnych przepisach dotyczących fotowoltaiki, które mogą nie być odpowiednie.

Zgodnie z obowiązującym prawem polskim nie ma przepisów dotyczących gruntów rolnych o podwójnym przeznaczeniu; zakładanie instalacji fotowoltaicznych na gruntach sklasyfikowanych jako I-III wymaga kosztownej zgody Ministra Rolnictwa na oznaczenie nierolnicze. W związku z tym specjaliści PSF opowiadają się za włączeniem definicji uznającej podwójne przeznaczenie agrowoltaiki do ustawy o odnawialnych źródłach energii, wraz z ustanowieniem stosownych kryteriów na poziomie regulacyjnym w celu klasyfikowania instalacji jako Agro PV.

Instalacje o powierzchni nie większej niż 3 hektary nie byłyby uważane za projekty o potencjalnie znaczącym wpływie na środowisko, co uprościłoby proces uzyskiwania zgody. Ponadto wyeliminowanie wymogu uwzględnienia instalacji poniżej 1 MW w lokalnych planach zagospodarowania przestrzennego jeszcze bardziej przyspieszyłoby inwestycje.

Aby zapewnić rolnikom korzyści z nowych inwestycji, autorzy raportu proponują zagwarantowanie im prawa do dalszego otrzymywania bezpośrednich dopłat w ramach Wspólnej Polityki Rolnej UE, a także zwolnienie gruntów, na których znajdują się instalacje agro-PV, z podatku od nieruchomości (grunty zachowałyby status gruntów rolnych, chroniąc właścicieli przed podwójnym opodatkowaniem ).

AgroPV zgodne z Zielonym Ładem

Rozwój agrowoltaiki byłby zgodny z realizacją celów UE, z bezpośrednim wsparciem dla tej technologii określonym w planie REPowerEU, którego celem jest uwolnienie Europy od zależności od rosyjskich paliw kopalnych. „ Wdrażanie środków wspierających agrowoltaikę jest zgodne z celami Europejskiego Zielonego Ładu , który ma na celu promowanie zrównoważonego rolnictwa, ochronę gleby i różnorodności biologicznej, a jednocześnie wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii” — stwierdza raport.

— Musimy postrzegać agrowoltaikę jako coś więcej niż tylko instalację PV. Stanowi ona innowację, która naprawdę wspiera praktyki rolnicze i zrównoważony rozwój środowiska — zauważyła Ewa Magiera, prezes Polskiego Stowarzyszenia Fotowoltaiki.

Potencjał Polski

Wyzwania związane z zabezpieczeniem warunków przyłączenia do sieci czy sekwencyjnością procesu inwestycyjnego (konieczność uzyskania różnych zgód i decyzji po kolei, a nie jednocześnie, np. środowiskowych i planistycznych) w przypadku agrowoltaiki są podobne do tych, z którymi borykają się inne

Źródło