Przełom w orzecznictwie ZUS. Reforma komisji lekarskich zatwierdzona przez rząd.

Rząd zatwierdził we wtorek projekt nowelizacji procedur opiniowania lekarskiego w ZUS. Akt prawny ma na celu usprawnienie i zunifikowanie metody wystawiania opinii przez lekarzy orzeczników ZUS, a także zasad weryfikacji absencji chorobowych. Sprecyzowano również sytuacje, w których możliwe jest odebranie świadczenia chorobowego.

Projekt aktu prawnego został opracowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Jak zakomunikowała Kancelaria Prezesa Rady Ministrów w oświadczeniu po obradach Rządu, „dzięki nowym przepisom ulegnie skróceniu czas oczekiwania na decyzje i zostanie podniesiona ich jakość”, a przyjęte regulacje zapewnią dogodniejsze warunki pracy dla lekarzy orzeczników, co ma rozwiązać kwestię braków kadrowych.

Te decyzje uprawniają m.in.

• do świadczenia rentowego z powodu braku zdolności do pracy,
• do zasiłku pielęgnacyjnego, 
• do renty o charakterze socjalnym.

Dodatkowo lekarze orzecznicy w ZUS przeprowadzają weryfikację poprawności orzekania o czasowej niezdolności do wykonywania obowiązków zawodowych oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich.

Jak zakomunikowała KPRM, wprowadzane są modyfikacje dotyczące kryteriów angażowania lekarzy orzeczników ZUS. Lekarze orzecznicy zyskają możliwość wyboru, czy chcą być zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, czy umowy cywilnoprawnej.

Wprowadzane są również klarowne zasady dotyczące gratyfikacji lekarzy, oparte o mnożniki średniej pensji krajowej (płace wzrosną o około 25 proc.) – poinformowano w komunikacie.

Projekt przewiduje także implementację zmian w obszarze kwalifikacji wymaganych od lekarzy orzeczników, innymi słowy możliwości angażowania – poza lekarzami posiadającymi specjalizację – również lekarzy, którzy nie mają tytułu specjalisty, pod warunkiem odbywania kształcenia specjalizacyjnego w konkretnej dziedzinie medycyny i ukończenia modułu podstawowego właściwego dla tego szkolenia lub wykonywania zawodu lekarza przez okres co najmniej pięciu lat.

Uregulowanie zakłada wprowadzenie możliwości wydawania decyzji w określonych przypadkach przez specjalistów realizujących samodzielne zawody medyczne. W sprawach dotyczących rehabilitacji leczniczej, w ramach profilaktyki rentowej w obrębie problemów z narządem ruchu, decyzje będą mogli podejmować fizjoterapeuci, a w sprawach, w których ustala się brak zdolności do samodzielnego funkcjonowania, pielęgniarki oraz pielęgniarze.

„Decyzję o przekazaniu sprawy do fizjoterapeuty lub pielęgniarki podejmie naczelny lekarz orzecznik” – zaakcentowano w rządowej informacji.

Projekt przewiduje również modyfikacje struktury organizacyjnej w obszarze opiniowania lekarskiego. Zaproponowano w nim integrację obowiązków powiązanych z wydawaniem decyzji, a także wdrażaniem bezpośredniego nadzoru nad procesem orzekania w centrach orzeczniczych, które będą tworzone w agencjach ZUS. Jak podano w komunikacie, opiniowanie ZUS zostanie połączone w większych komórkach, co zapewni łatwiejszą dostępność i sprawniejszą obsługę klientów.

Lekarze ZUS otrzymają także wsparcie asystentów medycznych. W opinii KPRM takie rozwiązanie zdejmie z nich obciążenie zadaniami administracyjnymi. Dodatkowo zostanie wprowadzony maksymalny, 30-dniowy termin na wydanie orzeczenia.

Zmianie ulegnie również model opiniowania. Wprowadzone zostanie jednoosobowe orzekanie we wszystkich przypadkach. Zarówno w pierwszej, jak i w drugiej instancji, w efekcie złożenia odwołania od decyzji lub sprzeciwu, orzeczenia będą wydawane jednoosobowo (w II instancji nie może orzekać osoba, która wydała pierwsze orzeczenie). Aktualnie w I instancji decyzja wydawana jest jednoosobowo przez lekarza orzecznika, natomiast w II instancji – przez komisję lekarską w trzyosobowym składzie.

„Osoby, które aplikowały o rehabilitację leczniczą i otrzymały negatywną odpowiedź, będą mogły wnieść odwołanie od tej decyzji do sądu rejonowego” – zakomunikowano w wiadomości.

Jak zaznaczono, projekt uwzględnia także wzmocnienie kontroli Prezesa ZUS nad jakością decyzji. Będzie dopuszczalne ponowne rozpatrzenie błędnych orzeczeń. Ujednolicone zostanie stosowanie reguł opiniowania we wszelkich typach spraw, które prowadzone są przez lekarzy orzeczników oraz osoby wykonujące samodzielne zawody medyczne.

Uściślono również, w jakich okolicznościach można utracić prawo do zasiłku chorobowego. Utracić je mogą osoby, które w czasie przebywania na zwolnieniu podejmują działalność zarobkową (pomijając drobne czynności, jak na przykład zakupy) lub działania, które przedłużają chorobę (na przykład wyczerpujący wyjazd podczas rekonwalescencji).

Uregulowanie wprowadza także możliwość korzystania ze zwolnienia w jednym miejscu, a świadczenia pracy w innym (na przykład dla osób zatrudnionych na dwóch etatach – jeżeli charakter pracy na to pozwala).

Projekt wprowadza także nowe zasady weryfikacji zwolnień lekarskich. Zakład Ubezpieczeń Społecznych uzyska uprawnienia do wykonywania kontroli osób ubezpieczonych oraz osób po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego w zakresie prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich zgodnie z ich przeznaczeniem. Zakład będzie mógł domagać się od wystawiającego zaświadczenie lekarskie lub od podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych, w którym zaświadczenie to zostało wystawione, udostępnienia dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonego lub chorego członka rodziny.

Ustawa generalnie ma zacząć obowiązywać z dniem 1 stycznia 2026 r. (PAP)

kblu/ mark/ mhr/

Źródło