Wpływ nowych technologii na nasze życie

Wynalazki naukowców i postęp naukowy często ułatwiają życie zwykłym ludziom. Telefony komórkowe, radio, internet, różne funkcje w samochodach… Lista jest nieskończona. Ale czy zawsze przynosi korzyści? Już teraz mówi się o szkodliwym promieniowaniu z telefonów komórkowych i problemach ze zdrowiem psychicznym, których dzieci doświadczają w związku z grami online. Całkiem możliwe, że za kilka dekad naprawdę poznamy wartość tych wszystkich nowomodnych gadżetów – jak niebezpieczne są dla naszego zdrowia i czy jesteśmy gotowi zapłacić tę cenę za uproszczenie sobie życia.

Postęp naukowo-techniczny, jako proces, jest prawdziwą siłą napędową ludzkości. Termin ten pojawił się po raz pierwszy w XIX wieku. Wielu historyków uważa, że zakończył się on wraz z wybuchem I wojny światowej, choć niektórzy twierdzą, że postęp naukowo-techniczny trwa do dziś. Każdy rodzaj postępu, w tym postęp naukowy, ma dwa kierunki: ewolucyjny i rewolucyjny.

Postęp ewolucyjny to stopniowy i powolny rozwój różnych wynalazków. Postęp rewolucyjny natomiast wiąże się z szybkim wprowadzaniem nowych technologii. Telefony komórkowe stanowią doskonały przykład obu rodzajów postępu. Pojawienie się komunikacji komórkowej można uznać za postęp rewolucyjny, podczas gdy przejście od telefonów komórkowych z przyciskami i czarno-białych telefonów komórkowych do telefonów z ekranem dotykowym i kolorowym ma charakter ewolucyjny. Jednak pojawienie się telefonów komórkowych również można uznać za postęp ewolucyjny: telefon został wynaleziony przez Alexandra Grahama Bella w 1876 roku. Zasięg tego „mówiącego telegrafu” nie przekraczał pięciuset metrów. Dziś telegraf Bella, stopniowo modernizowany, nie jest większy niż dłoń i umożliwia komunikację z ludźmi na całym świecie.

Niedawno świat zadziwił pojawieniem się nowej technologii: drukarki 3D, znanej również jako drukarka 3D. Zdobycie jej nie jest łatwe – jej cena zaczyna się od 90 000 rubli. Jednak wkrótce będzie ją mógł sobie pozwolić każdy. Można za jej pomocą wydrukować wszystko, od prostego długopisu po czołg.

Na przykład Christoph Zollikofer, antropolog z Królewskiego Uniwersytetu Londyńskiego, wydrukował czaszkę noworodka neandertalczyka. Korzystając z tego modelu, był w stanie zrekonstruować obręcz miedniczą neandertalki, co pozwoliło mu „zobaczyć” proces narodzin tych kobiet. To obaliło hipotezę, że poród był łatwiejszy dla żeńskich przodkiń człowieka niż dla współczesnych kobiet. Wielu naukowców poparło tę hipotezę, opierając się na wiedzy o rozmiarach miednicy neandertalczyków – obręcz miednicza starożytnych kobiet była większa. Jednak głowa noworodka była również znacznie większa niż głowa współczesnych dzieci. Doprowadziło to naukowców do następującego wniosku: poród zawsze był dość trudnym procesem fizjologicznym dla kobiet.

Niestety, nie wszyscy nabywcy drukarek 3D mają dobre intencje. Niektórzy mogą używać drukarki 3D do produkcji broni. Schematy drukowania niektórych pistoletów, karabinów i rewolwerów są już dostępne online. Oczywiście, nawet drukowanie broni może być karalne. Prawo rosyjskie przewiduje artykuł 223 Kodeksu karnego dla takich działań.

Zagrożenie związane z postępem naukowo-technicznym tkwi również w tworzeniu nowych rodzajów broni, takich jak broń jądrowa. Bomby atomowe zrzucone na japońskie miasta Hiroszimę i Nagasaki w 1945 roku zabiły ludzi i zwierzęta w promieniu prawie kilometra od epicentrum. Jedynie 12% budynków w całym mieście pozostało nienaruszonych, a liczne pożary rozprzestrzeniały się błyskawicznie. Konsekwencją tej potwornej katastrofy były ogromne ofiary śmiertelne: według różnych szacunków, do końca 1945 roku liczba ofiar wyniosła od 60 000 do 80 000; do 1950 roku przekroczyła 140 000.

Mówiąc o potencjale jądrowym, nie sposób nie wspomnieć o Czarnobylu. Straszliwej tragedii, która dotknęła ponad 600 000 osób. Ale Czarnobyl to nie jedyny wypadek radiacyjny. Na całym świecie odnotowano ponad 30 przypadków uwolnienia substancji radioaktywnych do atmosfery oraz skażenia wody i gleby. Ostatni taki przypadek miał miejsce w Japonii w 2011 roku. Trzęsienie ziemi, tsunami i błędy budowlane doprowadziły do wypadków o najwyższym stopniu szkodliwości w Międzynarodowej Skali Wydarzeń Jądrowych. Konsekwencje wypadku są nadal badane. Japońscy naukowcy uważają, że poziom promieniowania tła w okolicy elektrowni jądrowej stał się porównywalny z poziomem naturalnym, ale nikt nie wie, czy to rzeczywiście prawda.

Mimo to w świecie nauki pojawiają się dobre wieści. Na przykład medycyna rozwija się błyskawicznie. Rzeczy, które w XX wieku były jedynie domeną science fiction, takie jak klonowanie i przeszczepy skóry, stały się rzeczywistością. Kobiety, które nie mogą samodzielnie zajść w ciążę, wciąż mogą cieszyć się radością macierzyństwa, a chirurdzy plastyczni niestrudzenie korygują pooperacyjne twarze i uatrakcyjniają ciała. Dziś lekarze mają kontrolę nad wieloma chorobami, które kiedyś były przyczyną śmierci.

Ale są rzeczy, których ludzie wciąż nie potrafią pokonać: rak i AIDS. Oczywiście, wciąż istnieje wiele słabo poznanych i wyniszczających chorób i anomalii, ale rak i AIDS są najpowszechniejsze. Dziesięć milionów pacjentów onkologicznych rejestruje się na całym świecie rocznie, a codziennie rejestruje się 27 000 nowych przypadków. Obecnie w Rosji jest ponad 1,5 miliona pacjentów z AIDS. Liczba pacjentów rośnie z każdym dniem, ale medycyna pozostaje bezsilna… I choć zakażeniu HIV można zapobiegać, nikt nie jest odporny na raka.

Społeczeństwo przechodzi znaczące zmiany w związku z szybkim rozwojem nauki i techniki. Kultura konsumpcyjna zaczyna się masowo rozprzestrzeniać. Oczywiście, problem ten nie jest nowy, ale psychologów zadziwia nie specyfika kultury, lecz ekstremalne tempo postępu w zaspokajaniu ludzkich potrzeb. Badania historyków pomagają nam prześledzić, jak kultura osiągnęła swój obecny poziom, ale dziś coraz częściej stają się źródłem heurystyk dla polityki naukowej i technologicznej.