Polskie firmy wykorzystują sztuczną inteligencję w niewielkim zakresie

Polskie firmy wciąż odstają pod względem wykorzystania sztucznej inteligencji — wynika z danych Eurostatu. Przy wdrażaniu technologii AI istotna przewaga wiąże się w z większą dostępnością kapitału, jaka występuje w zamożniejszych państwach, jak i w większych przedsiębiorstwach — ocenili ekonomiści Credit Agricole Banku Polska.

Udział firm wykorzystujących technologie AI jest w Unii Europejskiej silnie zróżnicowany. Odsetek przedsiębiorstw używających co najmniej jedną z technologii AI (wyszczególnionych przez Eurostat, takich jak np. uczenie maszynowe, generowanie języka naturalnego, rozpoznawanie mowy i obrazu) kształtuje się najwyżej w państwach północnego zachodu (Beneluks, Skandynawia i Niemcy), a najniżej w państwach południa (Portugalia, Włochy, Grecja) i wschodu (Polska, Węgry, Rumunia, Bułgaria). Na tle Unii Europejskiej (13,5 proc.) i Strefy Euro (14,4 proc.) Polska (5,9 proc.) wypada niekorzystnie, mając przewagę w dziedzinie AI przez firmy jedynie nad Rumunią (3,1 proc.) — wynika z danych opracowanych przez Eurostat, które bazują na ankietach przeprowadzonych przez krajowe urzędy statystyczne.

„Pozycja Polski istotnie się poprawia, jeżeli analiza zostanie zawężona do dużych przedsiębiorstw (zatrudniających ponad 250 osób). Wówczas Polska wyprzedza 9 państw UE, w tym Francję i Włochy. Wynika to z dysproporcji w absorbcji technologii AI pomiędzy małymi a dużymi przedsiębiorstwami, która w Polsce jest najwyższa w całej UE” — napisali ekonomiści Credit Agricole Banku Polska.

Zgodnie z oceną przedstawioną przed rokiem, skala wdrażania technologii AI przez przedsiębiorstwa jest silnie dodatnie skorelowana z poziomem rozwoju gospodarek (mierzonego PKB per capita). Może to wynikać zarówno z większej dostępności kapitału finansowego i ludzkiego, bardziej rozbudowanego zaplecza technologicznego, jak również ze stosunkowo wyższych korzyści ze zmniejszenia zapotrzebowania na pracę, która jest na ogół droższa w bogatszych państwach.

Wdrażanie technologii AI w UE napotyka na szereg barier. Zaskakujący może być wniosek płynący z badań, że zdecydowana większość ankietowanych firm zatrudniających ponad 10 osób nie stosuje AI i nie rozważa jego wprowadzenia. W Polsce udział ten w 2024 r. wyniósł 90 proc. wobec 93 proc. w 2023 r. To najwyższy odsetek w UE. W przypadku m.in. Niemiec, Austrii i państw Beneluksu udział ten oscyluje na poziomie ok. 65 proc., a w Danii jedynie 54 proc. Można oczekiwać, że wraz z dalszym wdrażaniem technologii AI takie przedsiębiorstwa prawdopodobnie już w tym roku będą w mniejszości.

Najistotniejszym powodem braku wdrożenia AI wymienianym przez polskie przedsiębiorstwa są braki w kapitale ludzkim, czyli brak personelu i wiedzy niezbędnych do odpowiedniego wdrożenia. Kolejnymi często wymienianymi czynnikami są zbyt wysokie koszty wdrożenia technologii, jak również brak jasności w kwestiach dotyczących prawnych konsekwencji, takich jak np. ponoszenie odpowiedzialności za problemy wynikające z błędów AI. W porównaniu z 2023 r. wzrósł udział firm zgłaszających obawy dotyczące ochrony danych, szczególnie wśród dużych przedsiębiorstw. Z kolei spadek nastąpił w przypadku odsetka firm deklarujących, że technologie AI są niekompatybilne z już posiadanymi systemami oraz sprzętem. Rozkład deklarowanych powodów kształtuje się podobnie w badanych krajach UE — napisali ekonomiści Credit Agricole.

Wśród przedsiębiorstw we wszystkich państwach UE, w tym w Polsce, większe firmy mają istotną przewagę w kwestii wdrażania technologii AI. Dobrze ilustruje to fakt, że udział polskich średnich firm korzystających z AI w 2024 r. jest niższy niż udział dużych firm korzystających z AI w 2021 r. Podobna różnica rysuje się również pomiędzy średnimi a małymi przedsiębiorstwami, chociaż jest ona mniejsza.

Według badania Eurostatu w 2024 r. niespełna 5 proc. małych firm korzystało z AI (wobec około 2 proc. w 2021 r.), wśród średnich ten odsetek wynosił 10 proc. (5 proc. w 2021 r.) a w dużych około 32,5 proc. (17,5 proc. w 2021 r.).

Istnieją znaczące różnice w tym, jakie technologie są stosowane. Małe firmy w większym stopniu opierają się na technologiach analizy tekstu oraz generowania tekstu (np. ChatGPT), które są z kolei mniej powszechne w przypadku większych przedsiębiorstw, które częściej stosują AI do automatyzacji procesów, decyzji oraz w automatyzacji działania maszyn i pojazdów. Duże firmy korzystają również szerzej z technologii AI umożliwiającej rozpoznawanie i przetwarzanie obrazu, oraz analizę danych przy wykorzystaniu uczenia maszynowego.

W przypadku małych przedsiębiorstw szczególnie istotne jest zastosowanie AI w marketingu i sprzedaży. Z kolei większe firmy bardziej skłonne są do stosowania technologii AI do wsparcia procesów produkcji oraz działalności logistycznej, jak również do automatyzacji prac biurowych w obszarach zarządzania, finansów, księgowości oraz kontrolingu za pomocą technologii AI. Ostatnim obszarem, w którym duże przedsiębiorstwa stosunkowo częściej stosują technologie AI, jest cyberbezpieczeństwo.

„Taki rozkład odpowiedzi sugeruje, że większe przedsiębiorstwa mają więcej do zyskania na korzystaniu z AI, z uwagi na stosunkowo większe korzyści z automatyzacji procesów biurowych, których rozmiar znacząco się zwiększa wraz z rozmiarem przedsiębiorstwa, jak również efekt skali zwiększający zwrot z inwestycji w obszarze produkcji” – ocenili eksperci Credit Agricole.

W przypadku firm każdego rozmiaru dominują technologie komercyjne gotowe do użycia. Można jednak zauważyć, że wraz ze wzrostem rozmiaru firmy, istotnie rośnie udział firm samodzielnie dostosowujących te technologie do swoich potrzeb. Duże organizacje częściej tworzą również własne rozwiązania technologiczne, które wymagają znacznie większego zaangażowania własnej kadry, jednocześnie umożliwiając większe dopasowanie technologii do potrzeb przedsiębiorstwa.

Dużą różnicę można również zaobserwować w odsetku firm, które korzystają z technologii opracowanych na zamówienie przez podmioty zewnętrzne. Technologie tego typu charakteryzują się na ogół istotnie wyższą ceną niż te gotowe do użycia, oraz wyższym dopasowaniem do potrzeb użytkownika. Tym samym można zaobserwować, że duże firmy są w znacząco większym stopniu skłonne do zainwestowania istotnych środków, celem zwiększenia efektywności, szczególnie jeżeli weźmie się pod uwagę, że ponad ośmiokrotnie większy udział dużych firm korzysta z technologii AI, niż w przypadku firm małych.

„Podsumowując, zarówno w przekroju międzynarodowym, jak i pod kątem rozmiaru przedsiębiorstw, przy wdrażaniu technologii AI istotna przewaga wiąże się w z większą dostępnością kapitału, jaka występuje w zamożniejszych państwach, jak i w większych przedsiębiorstwach, co umożliwia szersze oraz szybsze upowszechnienie technologii AI. W tych przypadkach również potencjalne korzyści z wdrożenia tych technologii są wyższe, z uwagi na względnie wyższy koszt pracy w bardziej rozwiniętych gospodarkach oraz możliwości korzystania z efektu skali w przypadku dużych przedsiębiorstw” — ocenili ekonomiści Credit Agricole.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.

Źródło